BIBLIOGRAFIA I RYSUNKI ZBIGNIEWA BRZEZIŃSKIEGO
„O książce”
Pierwsze wydanie „Bibliografii i Rysunków ...”korzeniami sięga roku 1992, gdy Emilia Brzeziński pokazała nam plik kartek różnego formatu, różnych dat i miejsc na świecie, z „doodles” swojego męża Zbigniewa Brzezińskiego, pytając czy można byłoby je „artystycznie wydrukować” dla ich dzieci. Emilia przygotowywała wtedy wystawę swoich rzeźb w Łodzi i spotykaliśmy się często w Muzeum Artystów, gdzie mieliśmy pracownię typograficzną. Rysunki nas zelektryzowały – były prywatne i nie były przeznaczone do publikacji, bardzo konstrukcyjne i symboliczne równocześnie, powstały równolegle do wielu ważnych wydarzeń, które Zbigniew Brzeziński analizował i komentował. Książka artystyczna była formą, która mogła unieść ciężar takiego tematu, ale Emilie nie była pewna reakcji swego męża. Zaproponowałam połączenie wybranych „doodles” z bibliografią publikacji Zbigniewa Brzezińskiego. Powód był praktyczny – w tym czasie Zbigniew Brzeziński był w Polsce postacią popularną medialnie, ale ze względu na prawie pół wieku wcześniejszej cenzury zupełnie nieznany był jego dorobek naukowy. Miałam nadzieję, że ten argument będzie bardziej przekonujący niż nasze artystyczne wizje. Wysłaliśmy makietę książki i czekaliśmy co „rysownik” powie na nasze interpretacje jego „doodles”. Zbigniew Brzeziński zadzwonił, w wielu słowach wyraził aprobatę i wkrótce przysłał samodzielnie zebraną bibliografię wszystkich swoich publikacji z 40 lat działalności. Zabraliśmy się do czerpania papieru z masy lnianej do nakładu 75 egzemplarzy książki. Zadanie było trudne, bo surowiec skręcał się w warkocze w „holendrze” do mielenia masy papierniczej, wymagał chemicznego bielenia, nie pozwalał kontrolować formatu kart, itp., ale jeszcze trudniejszy był sam druk typograficzny na tego rodzaju papierze. Trudności zostały pokonane do jesieni 1993 roku i w dniu 1 października wystawą książki „Bibliografia i Rysunki Zbigniewa Brzezińskiego” zainaugurowana została działalność Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi. Na wernisażu Zbigniew Brzeziński publicznie przyznał, że dopiero teraz poczuł urok bycia artystą, którego wcześniej nie rozumiał w zachowaniu swojej żony. Powtórzył też swoją wypowiedź na temat „doodles”, którą umieściliśmy na okładce książki i prosił, aby ich nie psychologizować, ponieważ są tylko machinalnymi kreśleniami. Po premierze książka powędrowała w świat i uzyskała Nagrodę Waltera Tiemanna w Lipsku (1994), była pokazywana na wielu wystawach książek CdA, kupowana do zbiorów specjalnych w amerykańskich i europejskich bibliotekach. Powstała też jej druga wersja z tych samych matryc na papierze Fabriano w nakładzie 75 egzemplarzy. Pomysł aby wydać „Bibliografię i Rysunki...” po raz drugi powstał w lutym 2012 r. jako część większego projektu pt. „Biblioteka Zbigniewa Brzezińskiego”. Sprzyjały mu kolejne rocznice: 85 lecie urodzin Zbigniewa Brzezinskiego, 60 lat od pierwszej publikacji w 1952 r., 20 lat od pierwszej edycji i 20 lat MKA wbrew wszystkim przeciwnościom jego istnienia. Najważniejsze jednak było uzyskanie informacji o istnieniu „nowych doodles”, powstałych po 1992 r. i możliwości ich zestawienia z analogiczną czasowo bibliografią. Zapytany o zgodę, Zbigniew Brzeziński zaakceptował ponowne wydanie „Bibliografii... i przysłał do niej ...Rysunki”. Wstępne ustalenia doprowadziły do nawiązania współpracy z jego asystentem – Ben Daus-Haberle przygotował tekst „Bibliografii...”. Ambasador USA w Polsce – Lee Feinstein wsparł inicjatywę wydania dotacją 5 tys. dolarów. Przyjaciele muzeum „trzymali kciuki”, bo upatrywali w sukcesie wydawnictwa szansy na jego uratowanie przed likwidacją. Początkowo to miał być tylko drugi tom, stylem nawiązujący do pierwszego, ale trudno jest w naturalny sposób wrócić do początków z innej epoki. Zdecydowaliśmy zrobić całość od nowa, wykorzystując nasze obecne warunki techniczne i doświadczenie. Koncepcja książki wyłoniła się po przyjęciu dwóch założeń: oparcia bryły o architektoniczną konstrukcję wyimaginowanej biblioteki Zbigniewa Brzezińskiego oraz użycia formy „czarnego kwadratu” Kazimierza Malewicza do zaprojektowania poszczególnych stron łączących tekst bibliografii i obrazy rysunków. Zestawienie na płaszczyźnie papieru esencji twórczości Brzezińskiego i Malewicza – dwu gigantów o polskim pochodzeniu, działających po dwóch stronach komunistycznego lustra, wydało się nam tak podniecające, że wzięliśmy się ostro do roboty. Prace projektowe były bardzo wyczerpujące – 192 stron białych i 288 stron czarnych, nie licząc projektów okładek. Pawłowi Tryzno zajęły cztery miesiące czasu po pracy (weekendy). Wysłana do państwa Brzezińskich poglądowa makieta książki została przyjęta przez nich z entuzjazmem, który dodał nam energii potrzebnej by zacząć realizację nowego projektu. Ciężar i odpowiedzialność za ten etap przejął Janusz Paweł Tryzno, podejmując prace koordynacyjne, drukarskie i introligatorskie. Założony nakład 150 egzemplarzy, projektu o dużym stopniu złożoności i precyzji wykonania, zaangażował go całkowicie na okres pół roku. Aby narzucić tempo robót postanowiliśmy ustalić datę pierwszego publicznego pokazu książki na dzień, a właściwie NOC MUZEÓW – 18/19 maja 2013 r. Z tej okazji został przygotowany program poświęcony setnej rocznicy ogłoszenia koncepcji „czarnego kwadratu” przez Kazimierza Malewicza. Kulminacyjnym momentem tego wydarzenia, bo o godzinie 24, będzie pokazanie „Bibliografii i Rysunków Zbigniewa Brzezińskiego” jako elementu przestrzennej instalacji multimedialnej tzw. mappingu. Dalsze losy książki artystycznej „Bibliografia i Rysunki Zbigniewa Brzezińskiego” będą pokazywane na stronie internetowej Muzeum Książki Artystycznej w Łodzi – www.book.art.pl
Jadwiga Tryzno
Kontakt w sprawie zamówienia:
ph. mobil: +48 502 62 64 66
mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
O książce napisali:
TVN24
POLITYKA
TROJMIASTO PL
osobna strona internetowa poświęcona książce BIBLIOGRAFIA I RYSUNKI ZBIGNIEWA BRZEZIŃSKIEGO